Phân biệt động cơ AC 1 pha và 3 pha gồm giống nhau, khác nhau và cách lựa chọn thực tế.
Phân biệt động cơ AC 1 pha và 3 pha
Giống nhau
Đều được chế tạo dựa trên nguyên lý cảm ứng điện từ của dòng điện, được cấu thành từ 2 bộ phận chính đó chính là rotor và stator. Khi dòng điện chạy trong cuộn dây quấn sẽ tạo ra từ trường quay và roto quay dựa trên nguyên tắc chống lại sự thay đổi của từ trường. Về ngoại hình thì 2 loại này cũng tương đối giống nhau thì cấu tạo theo hình trụ tròn thiết kế theo dạng chân đế hay mặt bích.
Khác nhau
- Động cơ 1 pha có khả năng hoạt động được ở mạng lưới điện 1 pha, trong khi đó động cơ 3 pha phải sử dụng mạng lưới điện 3 pha.
- Mô tơ 1 pha để khởi động được cần phải sử dụng tụ đề, trong khi đó động cơ 3 pha thì không cần. Phân biệt 2 loại này bằng cách quan sát hộp đấu nối: động cơ 1 pha thường to hơn vì có chứa tụ.
- Do khác nhau về nguyên lý cấu tạo nên động cơ 3 pha có khả năng thay đổi tốc độ cũng như momen ở tốc độ thấp tốt hơn rất nhiều so với động cơ 1 pha.
Bảng so sánh giữa động cơ ac 1 pha và 3 pha
| Đặc điểm | Động cơ AC 1 pha | Động cơ AC 3 pha |
| Nguồn điện | Sử dụng nguồn điện xoay chiều một pha. | Sử dụng nguồn điện xoay chiều ba pha |
| Khả năng tự khởi động | Không tự khởi động (cần cơ cấu khởi động phụ như tụ điện, cuộn dây phụ). | Tự khởi động do có từ trường quay được tạo ra bởi ba pha dòng điện. |
| Mô-men khởi động | Thấp. | Cao hơn đáng kể |
| Hiệu suất | Thấp | Cao hơn |
| Hệ số công suất | Thấp | Thường cao hơn, gần với 1 hơn. |
| Độ rung và ồn | Có thể rung và ồn hơn. | Vận hành mượt mà và ít ồn hơn do dòng điện và mô-men ổn định hơn. |
| Kích thước (cùng công suất) | Thường lớn hơn và nặng hơn. | Thường nhỏ gọn và nhẹ hơn. |
| Chi phí | Thường rẻ hơn ở công suất nhỏ. | Thường kinh tế hơn ở công suất lớn do hiệu suất và khả năng truyền tải tốt hơn. |
| Ứng dụng | Thiết bị gia dụng (máy bơm nhỏ, quạt, máy giặt), dụng cụ cầm tay công suất nhỏ, ứng dụng thương mại nhỏ. | Công nghiệp (máy móc lớn, bơm công suất lớn, компрессор, hệ thống HVAC), ứng dụng thương mại lớn. |
| Độ tin cậy | Tương đối tin cậy cho các ứng dụng nhỏ. | Độ tin cậy cao hơn trong các ứng dụng công nghiệp nặng. |
| Bảo trì | Dễ bảo trì hơn do cấu trúc đơn giản hơn. | Có thể phức tạp hơn trong bảo trì. |
| Thay đổi tốc độ bằng biến tần được không? | Dùng được nhưng không hiệu quả | Dùng được và rất hiệu quả |
Kết luận
- Đối với những ứng dụng đơn giản sử dụng tại nhà có thể sử dụng động cơ 1 pha như: bơm nước, máy nén khí công suất nhỏ.
- Những ứng dụng có công suất lớn thì nên lựa chọn động cơ 3 pha bởi vì loại 1 pha chỉ có công suất từ 5.5kW trở xuống.
- Đối với một số nơi chỉ có điện 1 pha nhưng động cơ là 3 pha thì có thể sử dụng giải pháp sử dụng biến tần vào 1 pha ra 3 pha.
- Khi tính toán thiết kế máy nếu cần điều khiển tốc độ của động cơ thì các bạn nên chọn sử dụng động cơ 3 pha.
- Sử dụng giải pháp biến tần và động cơ 3 pha có thể giúp tiết kiệm điện năng hơn so với loại 1 pha.